Son yıllarda artan sanayileşme ve neden olduğu çevre kirliliği, tarım ilaçları, katkı maddeleri, işlenmiş ürünler hem atmosferi hem vücudumuzu zehirliyor ve ne yazık ki çevrede olduğu gibi vücudumuzda da hiç istemeyeceğimiz hasarlar bırakıyor. Bu hasarların en yıkıcı olanlarından biri ise ‘kanser’. Dünya sağlık örgütünün açıklamalarına göre 2018 yılında dünya çapında yaklaşık 14 milyon kanser vakası yaşanırken, 8 milyon kanserle ilişkili ölüm meydana gelmiştir. Pek çok risk faktörünü bünyesinde bulunduran kanser vakalarıgünümüzde iseçok daha fazla sayıda hasta ve yakınını fiziksel ve psikolojik olarak yıpratmaya devam ediyor.
Kanser vakalarının pek çok risk faktörünü bünyesinde barındırdığından bahsettik, bu risk faktörlerini genetik ve çevresel faktörler olarak iki ana başlık altında incelemek yanlış olmaz. Genetik risk faktörlerini önlemek mümkün olmasa daçevresel risk faktörlerini bireysel olarak minimalize etmek mümkündür.Bu risk faktörlerinin başında sigara ve alkol kullanımı, çevre kirliliği, işlenmiş yiyeceklerin tüketimi ve yüksek vücut yağ oranı yani obezite gelmektedir. Sağlıklı beslenme ve yaşam stili, düzenli yapılan fiziksel aktivite, ideal vücut ağırlığına sahip olmak risk faktörlerini elimine etmekte yapılabilecek en kolay ve etkili yöntemlerdir. Peki sağlıklı beslenme derken neyden bahsediyoruz, nasıl beslenmemiz gerek biraz da ondan bahsedelim.
Beslenme yaşamsal faaliyetlerin sürdürülebilmesinde temel öge olmasının yanında her bireyin gereksinimleri kendine özeldir. Çoğumuz şehirde yaşıyoruz ve şehir hayatının getirdiği stres, soluduğumuz hava, günlük yaşantımızda tükettiğimiz yiyecekler ve hatta onların sindirimi sonucu vücutta zararlı atık maddeler birikir. İşte bu atık maddelerin vücuttan temizlenmesi hücre, doku ve organlarımızın sağlığı için çok önemlidir. Vücudumuzu bu atık maddelerden temizleyebilmek ve hücrelerimizi sağlıklı tutmanın en etkili yolu antioksidan beslenmedir. Antioksidan besinler vücudumuzdaki biriken bu zararlı atıkları temizleme işlevi görür. Eğer dışardan yeteri kadar alınamaz ise vücut bu zararlı atıkları yeteri kadar temizleyemez veatıklar birikerek kontrolsüz büyüyen hücrelere dönüşürler. İşte bu kontrolsüz büyüyen hücreler kötü huylu tümörler yani kanserdir. İşin özü, organlarımızı oluşturan her bir hücremizi sağlıklı ve genç tutabilirsek kanser riskini büyük oranda azaltmış oluruz.
Antioksidan beslenelim diyoruz ama nasıl antioksidan beslenebiliriz, nedir bu antioksidan besinler biraz da ondan bahsetmek istiyorum.
Antioksidanlar vücudumuzdaki hücre hasarını önlemeye yardımcı olan moleküllerdir ve doğada birden fazla antioksidan molekül bulunur. Bu antioksidan molekülleri yapısında bulunduran besinlere antioksidan besinler adı verilir. Antioksidan besinlerin bilinen en önemli kaynakları bitki kökenli besinlerdir yani meyve, sebze ve bitki çayları gibi. Meyve ve sebzelerin rengi içerdiği antioksidan bileşenlerden kaynaklanmaktadır. Her birinin vücuda ayrı bir faydası vardır. Bilinen en yaygın antioksidan türleri likopen, flavonoidler, karotenoidler, koenzim Q, E ve C vitaminleri ve polifenollerdir. ‘Yaş aldıkça yaşlanmamak mümkün mü’ isimli yazıma göz atarak hangi antioksidanların neye faydalı olduğunu ve hangi besinlerde bolca bulunduğu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Kanser riskini azaltmada da antioksidan beslenmenin önemini çokça vurguladık. Bir diğer önemli bileşen ise indol -3 - karbinol (I3C) olarak isimlendirilen bir fitokimyasaldır. Yapılan çalışmalar belli kanser hücrelerinde I3C fitokimyasalının tümörlü hücrelerin büyümesinde ve metastazını engellediği üzerinde durulmuştur. Esasen I3C yani indol – 3 – karbinolturpgiller ailesine ait sebzelerde bulunan bir bileşiktir. Bu sebzeler karnabahar, lahana, brüksel lahanası, roka, turp, şalgam, kara lahana, su teresi, brokoli ve vasabidir. Bu besinlerin aynı zamanda kansere karşı oldukça koruyucu olduğu da düşünülmektedir.
Beslenmenin yanı sıra yaşınız kaç olursa olsun düzenli fiziksel aktiviteyi rutin haline getirmeniz, fazla vücut yağlarından kurtulmanız ve çevresel stres faktörlerini mümkün olduğunca en aza indirmeniz kanserden korunmanız için yapabileceğiniz en etkili ve kolay yöntemlerdir.